ارز دیجیتال در ایران: نتایج نظرخواهی پس‌کوچه
در این گزارش، با توجه به نتایج نظرخواهی پس‌کوچه درباره‌ی استفاده از ارز دیجیتال در ایران، سعی داریم تا دریابیم کاربرانِ پس‌کوچه از ارز دیجیتال چه تصوری دارند و علاوه بر این از میزان محبوبیت و در دسترس بودن ارز دیجیتال در میان آن‌ها مطلع شویم.
در شرایط کنونی و با توجه به تحریم‌های آمریکا، کاربران ایرانی برای پرداخت حق عضویتِ فیلترشکنها یا همان وی‌پی‌ان‌های غیر رایگان با مشکل مواجه‌اند. پس‌کوچه به عنوان تنها بازارچه‌ی مخصوص فیلترشکنها، در حال حاضر نیاز به متنوع کردن فهرست فیلترشکن‌های خود را بیش از پیش احساس می‌کند. در این شرایط ارز دیجیتال یا Cryptocurrency می‌تواند جایگزین مناسبی برای معاوضه‌ی پول و خرید فیلترشکن‌های غیر رایگان باشد تا کاربران ایرانی که قادر به استفاده از سیستم‌های پرداختِ بین‌المللی نیستند، بتوانند به راحتی حق عضویت فیلترشکن‌های غیر رایگان را نیز خریداری کنند.
تیم پس‌کوچه به صورت مستمر با همکاری کاربران خود در تلاش است تا راه‌های کاربردی برای رفع این مشکلات پیدا کند. به همین دلیل حدود دو ماه پیش نظرخواهی درباره‌ی ارز دیجیتال در ایران را از طریق شبکه‌های اجتماعی پس‌کوچه، شامل تلگرام، توییتر، فیسبوک، اینستاگرام و فهرست ایمیلی، منتشر کردیم که در مجموع، پانصد و دو کاربر در این نظرخواهی شرکت کردند. نتایج این نظرخواهی به طور قطع به ما کمک خواهد کرد تا بتوانیم پلتفرم جدیدی را برای ایرانیان طراحی کنیم. پلتفرمی که اجازه‌ی استفاده از روش‌های پرداخت جایگزین خرید فیلترشکنها را به آن‌ها خواهد داد.
در این گزارش، با توجه به نتایج نظرخواهی، سعی داریم تا دریابیم کاربرانِ پس‌کوچه از ارز دیجیتال چه تصوری دارند و علاوه بر این از میزان محبوبیت و در دسترس بودن ارز دیجیتال در میان آن‌ها مطلع شویم.
محبوبیتِ ارز دیجیتال (Cryptocurrency)
به طور کلی، با توجه به پاسخ‌های کاربران پس‌کوچه، ارز دیجیتال مفهومی کاملاً آشنا برای آن‌ها به نظر می‌رسد. از هر دَه کاربر شرکت‌کننده در نظرخواهی، نُه نفر می‌دانستند که ارز دیجیتال یا Cryptocurrency نوعی پول دیجیتال است. علاوه بر آن، نیمی از آن‌ها ارز دیجیتال دارند.
ابرواژه‌ی زیر از پاسخ‌های کاربران به این سوال درست شده است: "با کدام یک از ارزهای دیجیتال آشنایی دارید؟" با توجه به ابرواژه می‌بینید که بیشترین آشناییِ کاربران پس‌کوچه به ترتیب با بیت‌کوین (Bitcoin) و پس از آن اِتِریوم (Ethereum)، لایت‌کوین (Litecoin)، ریپل (Ripple)، دَش (Dash) واستلار (Stellar) است.
موانع و تردیدها برای خرید ارز دیجیتال
مردم اکثر کشورهای دنیا برای خرید ارز دیجیتال از کارت اعتباری استفاده می‌کنند. با توجه به شرایط کنونی که سامانه‌ی بانکی ایران از سامانه‌ی بین المللی بانک‌ها دور نگه داشته شده، کاربران ایرانی نمی‌توانند برای خرید محصولات دیجیتالی از فروشندگانِ خارج از ایران به سادگی به کارت اعتباری (ویزا و مسترکارت) دسترسی پیدا کنند. به جای آن، و برای دورزدنِ وضعیت موجود، خدمات آنلاین، کارگزاری‌ها و صرافی‌ها ویزا کارت‌های از پیش پرداخت شده به مشتریان خود عرضه می‌کنند.
وقتی از کاربران پرسیدیم که "خرید ارز دیجیتال در ایران چقدر برای آن‌ها آسان است؟" (عدد ۱ نمایانگر «خیلی سخت» یا «عدمِ اطلاع از چگونگیِ خرید» و عدد ۱۰ نمایانگر «خرید به آسانی» بود) و بعد از گروه‌بندی پاسخ‌ها بین عدد ۱ تا ۴ در میان کاربرانی که مشکل خرید داشتند، به این نتیجه رسیدیم که ۶۰ درصد از شرکت‌کنندگان برای خرید ارز دیجیتال با مشکل مواجه‌اند.
در پاسخ به این سوال که "معمولا از چه طریقی در ایران ارز دیجیتال می‌خرید؟"، و با توجه به اینکه شرکت‌کننده‌ها امکان انتخاب بیش از یک گزینه را داشتند، چهار نفر از هر دَه نفر پاسخ دادند که اطلاعی از چگونگیِ خرید ارز دیجیتال در ایران ندارند.
از سوی دیگر، بیش از نیمی از شرکت‌کننده‌ها ارز دیجیتال می‌خرند. در میان شرکت‌کننده‌های دارای ارز دیجیتال، بیش از پنجاه درصد خرید خود را از وبسایت‌های داخل ایران انجام می‌دهند، سی درصد از صرافی‌ها ارز دیجیتال می‌خرند و پانزده درصد از طریق کارگزاری‌ها.
علاوه بر این، پاسخ کاربران به این سوال که: "از یک تا ده، چقدر برای خرید ارز دیجیتال تردید می‌کنید؟" (عدد ۱ نمایانگر «تردیدِ زیاد» و عدد ۱۰ نمایانگر «اطمینان به خرید» بود)، نشان داد که حدود چهل و پنج درصد از شرکت‌کنندگان از خریدِ ارز دیجیتال می‌ترسند.
برای فهمِ بهترِ ترس و هراس شرکت کنندگان از خرید ارز دیجیتال، این سوال را مطرح کردیم: "چرا برای خرید ارز دیجیتال اقدام نمی‌کنید؟". با توجه به اینکه شرکت‌کنندگان امکانِ انتخابِ بیش از یک گزینه را داشتند، نتایج زیر به دست آمد:
-
نزدیک به نیمی از شرکت‌کنندگان (۴۶ درصد) به دلیل نوسانِ بازار از ارز دیجیتال استفاده نمی‌کنند.
-
پاسخِ ۳۶ درصد این بود که ارز دیجیتال به راحتی در دسترس نیست.
-
۳۵ درصد از کمبود اطلاعات در مورد چگونگیِ خرید یا فروشِ ارز دیجیتال خبر دادند.
-
۲۳ درصد درباره‌ی قوانین موجود در زمینه‌ی ارز دیجیتال اطمینان نداشتند.
از هر دَه نفر، سه نفر برای خریدِ کالای دیجیتال (مانند فیلترشکن یا وی‌پی‌ان، مجوز (لایسنس) نرم‌افزارها و غیره)، سرمایه‌گذاری و حفظِ ارزشِ پول، و هم‌چنین جهت مخفی ماندن نام خود هنگام خرید از ارز دیجیتال استفاده می‌کنند. علاوه بر این، نیمی از شرکت‌کنندگان بنا بر دلایلِ دیگری از ارز دیجیتال استفاده می‌کنند.
استفاده از ارز دیجیتال برای خرید کالاهای دیجیتال
در این بخش، برای اینکه بفهمیم آیا کاربران برای خرید فیلترشکن (وی‌پی‌ان) از ارز دیجیتال استفاده می‌کنند یا خیر، پرسش‌هایی را مطرح کردیم.
در پاسخ به این پرسش که «آیا در حال حاضر برای فیلترشکن حقِ عضویت پرداخت می‌کنید؟»، بیش از هشتاد درصد آن‌ها عنوان کردند که حقِ عضویتی جهتِ فیلترشکن یا وی‌پی‌ان خود پرداخت نمی‌کنند.
از شرکت‌کنندگانی که برای فیلترشکن خود حقِ عضویتِ ماهانه پرداخت می‌کنند - که ۱۸ درصد شرکت‌کنندگان را شامل می‌شدند- پرسیدیم:"به صورت ماهانه، چقدر برای حق عضویت فیلترشکن خود هزینه می‌کنید؟". بیش از ۸۰ درصد آن‌ها پاسخ دادند که کمتر از چهل هزار تومان در ماه برای فیلترشکن خود می‌پردازند.
پرسش بعدی از کاربران برای این بود تا مشخص کنند شرکت‌کنندگان از چه فیلترشکنِ غیر رایگانی استفاده می‌کنند. ابرواژه‌ای که از پاسخ‌های آن‌ها درست کرده‌ایم نشان‌دهند‌ه‌ی پرکاربردترین وی‌پی‌ان‌های غیر رایگانی است که شرکت‌کنندگانِ این نظرخواهی استفاده می‌کنند.
پرداختِ حقِ عضویتِ فیلترشکن یا وی‌پی‌ان
در پاسخ به این پرسش که «آیا مایل هستید برای حقِ عضویتِ فیلترشکن پول پرداخت کنید»، چهار کاربر از هر دَه کاربر یعنی ۴۰ درصد شرکت‌کنندگان اعلام تمایل کردند.
کسانی که مایل به پرداختِ حقِ عضویت بودند، در پاسخ به این پرسش که «کدام یک از ویژگی‌های زیر در هنگام خریدِ فیلترشکن برای شما مهم‌تر است؟»، شش ویژگی مهمِ زیر را عنوان کردند (توجه داشته باشید که شرکت‌کنندگان امکان انتخاب بیش از یک گزینه را داشتند):
-
دارای سِروِرهای متعدد در کشورهای گوناگون باشد.
-
از فنون و پروتکل‌های متفاوت برای دور زدن سانسور استفاده کند.
-
قیمتِ پایین
-
قابلیتِ انتخابِ اپلیکیشن‌ها برای استفاده از تونل وی‌پی‌ان
-
پشتیبانی به زبان فارسی
-
متن‌باز بودنِ اپلیکیشن
پیشنهاد‌ها و انتقادات خود را از طریق شبکه‌های اجتماعی پس‌کوچه با ما در میان بگذارید.
❤️ تیم پس‌کوچه