روز کودک در ایران، هشت گام موثر برای حفاظت از کودکان در فضای مجازی

طی دو دهه‌ی گذشته با گسترش اطلاعات جدید و فناوری‌های ارتباطی و روند رو به رشد دستگاه‌های مجهز به اینترنت، شیوه‌های تعامل کودکان با دنیای اطراف‌شان تغییر قابل ملاحظه‌ای کرده است. با توجه به منابع عظیم و اطلاعات بسیار گسترده‌ای که در اینترنت یافت می‌شود، فرصت‌های بی‌سابقه‌ای برای کودکان فراهم شده تا بتوانند به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کنند و حقوق خود را مطالبه و نظرات‌شان را بیان کنند. در عین حال کودکان ممکن است در کوتاه مدت و بلند مدت از عواقبی که در کمین آن‌ها است، بی اطلاع باشند. رفتارهای خطرناک و آسیبِ محیط‌های نامناسبِ فضای دیجیتال که از جنبه‌های گوناگون مانندِ نقض حقوق حریم خصوصی، جمع‌آوری و استفاده از داده‌ها و جمع‌آوری اطلاعات مرتبط با محل سکونت و نحوه‌ی فعالیت‌های آن‌ها و بسیاری موارد دیگر می‌تواند اتفاق‌های ناگواری را رقم بزند. بر اساس کنوانسیون حقوق کودکِ سازمان ملل متحد که از سال ۱۹۹۰ در کشورهای امضا کننده‌ی آن (تمامی اعضا به جز آمریکا و سومالی)، لازم الاجراست، کودک به هر فرد زیر ۱۸ سال اطلاق می‌شود. این کنوانسیون شامل ۵۴ ماده و دو پروتکل اختیاری بوده که چهار اصول پایه‌ای آن را جهت می‌دهد.

• هیچ کودکی نباید از تبعیض رنج ببرد.

• زمانی که در رابطه با کودکان تصمیم گیری می‌شود، باید منافع عالیه‌ی آنان در راس قرار گیرد.

• کودکان حق حیات داشته و باید رشد کنند.

• کودکان حق دارند آزادانه عقاید و نظرات خود را ابراز کنند و این نظرات در تمامی اموری که به آن‌ها مربوط می‌شود، باید مورد توجه قرار گیرد.

هم‌چنین براساس قانونِ حمایت از حریم خصوصی آنلاین کودکان (COPPA)، دارندگان خدماتِ آنلاین برای کودکان باید قبل از جمع‌آوری داد‌ه‌های مربوط به افراد زیر ۱۳ سال، رضایت والدین را به دست آورند که این شاملِ استفاده از کوکی‌های شناسایی مداوم می‌شود.

امروزه اثر دیجیتالی کودک یا نوجوان، قبل از تولد شروع می‌شود. از عکس‌های سونوگرافی و اعلامیه‌های موعد ارسال شده در رسانه‌های اجتماعی گرفته تا گسترشِ اسباب‌بازی‌های هوشمند، والدین اطلاعات بسیار بیشتری را نسبت به آن‌چه در مورد فرزندان خود می‌دانند، فاش می‌کنند. تعدادِ کامپیوترهای موجود در کلاس و تعداد داده‌های جمع‌آوری شده توسط مدارس را نیز به این مقدار اضافه کنید و به نظر می‌رسد اطلاعات بسیار کمی درباره‌ی فرزند شما وجود دارد که واقعاً خصوصی باشد.

یک مطالعه در سال ۲۰۱۰ نشان داد که در ایالات متحده، بیش از ۹۰ درصد از کودکان ۲ ساله و ۸۰ درصدِ نوزادان قبل از دو سالگی حضورِ آنلاین داشتند.

براساس گزارش بارکلیس انگلیس (Barclays)، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ دو سوم شرکت‌های کلاه‌برداری اینترنتی دزدی هویت انجام می‌دهند و این موضوع سالانه صدها میلیون دلار هزینه دارد. افراد شرور و کلاه‌برداران اینترنتی می‌توانند فقط با همراه داشتنِ یک نام، تاریخ تولد و آدرس یک کودک (به راحتی در عکس جشن تولد، اطلاعات متعددی قابل دسترس است)، اطلاعات او را تا زمانی که فرد ۱۸ ساله شود، ذخیره کنند و سپس شروع به افتتاح حساب کنند.

بسیاری از اسباب‌بازی‌های کودکان، حتی آن‌هایی که برای کودکانِ نوپا و نوزادان ساخته شده‌اند، مجهز به دوربین فیلم‌برداری و ضبط ِصدا هستند و ممکن است این اطلاعات از طریق اینترنت، غالباً به یک پایگاه داده‌ی قابل جستجو و در مکانی دور از دسترس، منتقل شوند.

همه‌ی ما با این خطرات تا حدودی آشنایی داریم. به همین دلیل و به مناسبتِ روز کودک در ایران قصد داریم هشت گام موثر برای حفاظت از کودکان در فضای مجازی را با شما مرور کنیم:

1. افزایشِ آگاهی کودکان به ویژه در ارتباط با بازی‌های آنلاین، محتوای شنیداری و دیداری در اینترنت و اطمینان از اینکه کودکان از اصول امنیتی برای استفاده از اینترنت آگاهی داشته باشند.

2. حفاظت از هویتِ فرزندان شما و یادآوری مداومِ این موضوع که هرگز اطلاعات خصوصی مثل نام، آدرسِ خانه یا شماره‌ی تلفن را با افرادی که نمی‌شناسند و یا در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک نگذارند.

3. با به‌روزرسانی نرم‌افزارهای امنیتی به طور مرتب و استفاده‌ی صحیح از آن‌ها، می‌توانید خانواده و به خصوص فرزندان خود را در برابر کلاه‌برداران، هکرها و سایر تهدیداتِ آنلاین محافظت کنید.

4. به کودکان خود آموزش بدهید که با ایجاد رمزهای عبور منحصر به فرد و استفاده از رمزهای مختلف از دسترسی دیگران به اطلاعات شخصی خود جلوگیری کنند. اطمینان حاصل کنید که فرزندان شما می‌دانند که رمزهای عبور قوی باید عناصری مانند نمادها، اعداد، حروف بزرگ و کوچک را شامل شوند.

5. نظارتِ مداوم بر فعالیت آنلاینِ کودکان می‌تواند به حفظِ امنیت آن‌ها کمک کند. در حال حاضر ابزار و نرم‌افزارهای متعددی برای کمک به والدین در این راه وجود دارند تا آن‌ها راحت‌تر و البته دقیق‌تر بتوانند این نوع فعالیت‌ها را رصد کنند.

6. حمله‌های سایبری و زورگیری مجازی با استفاده از فناوری‌های الکترونیکی ممکن است در هر زمان و هر مکانی اتفاق بیفتد. با آموزش‌های لازم در این زمینه و کنترلِ فعالیت‌های کودکان می‌توان ضریب خطرآفرینی افراد کلاه‌بردار را کم کرد و از سوءاستفاده‌ی دیگران از اطلاعات خصوصی فرزندان جلوگیری کرد.

7. برای نشان دادن چگونگی داشتنِ ارتباطات آنلاین امن و مسئولانه می‌توان از ابزارها و بعضی از بازی‌های آنلاین استفاده کرد. به آن‌ها بیاموزید که چطور می‌توان درباره‌ی موضوعات اصلی شهروندی دیجیتال اطلاعات کسب کرد و در این محیط عملکردی مثبت و بدون خطر داشت.

8. در بیشتر مواقع، والدین بزرگ‌ترین ناقضِ حریم خصوصی فرزندان خود هستند. مراقبت از حریم خصوصی کودکان با به اشتراک نگذاشتنِ تصاویر و ویدیوهای آن‌ها، به ویژه بدون اینکه اجازه و نظر موافق آن‌ها را داشته باشید، قدمی بزرگ در جلوگیری از دزدی و سوءاستفاده‌ی افراد و شرکت‌ها از کودکان است.

به شما پیشنهاد می‌کنیم که این دو نوشته‌ی تکمیلی پس‌کوچه درباره‌ی امنیت رمز عبور را از طریق لینک‌های زیر مطالعه کنید.

1. راه‌کارهایی برای امنیت رمز عبور

2. چند گام ساده برای امنیت و حریم خصوصی آنلاین

پیشنهاد‌ها و انتقادات خود را از طریق شبکه‌های اجتماعی پس‌کوچه با ما در میان بگذارید.

❤️ تیم پس‌کوچه