مرورگر سِنو (CENO) چیست و چه ربطی به اینترنت ملی دارد؟
مرورگر CENO (مخففِ Censorship.No یا نه به سانسور) با فراهم کردن تجربه‌ی گردشگری امن و قابل اطمینان برای کاربران به آن‌ها اجازه می‌دهد تا گردش آزادانه‌‌ای را نیز در اینترنت داشته باشند. مرورگر CENO که شباهت قابل توجهی به تورنت دارد، از تکنولوژی توزیع‌شده‌ی کاربر به کاربر استفاده می‌کند که به درخواست‌های وب اجازه می‌دهد تا با کمک یک شبکه‌ی انبوه از گره‌های همکارِ در حال استفاده از مسیر کاربر به کاربر کار کند و پاسخ‌های ذخیره شده‌ی غیر متمرکز را ارائه دهد.
اینترنت چگونه کار می‌کند؟
اجازه بدهید تعریف اینترنت جهانی را با یک مثال، روشن‌تر کنیم: شما خریداری (کاربر اینترنت) هستید که برای خرید هویج (وب‌سایت خبری «س») به سوپرمارکتی ( ISP یا سرویس‌دهنده‌ی اینترنت) مراجعه می‌کنید و فروشنده آن را در ازای هزینه‌ای به شما می‌فروشد. سوپرمارکت هویج را مانند هر چیز دیگری به موقع از کشاورز (سِرور وب‌سایت «س») گرفته و انبار می‌کند و به خریداران می‌فروشد. هر چند وقت یک بار هم هویج‌های کهنه (نسخه‌ی قدیمی سایت «س») و غیرقابل استفاده را دور می‌ریزد و با هویج‌های تازه (نسخه‌ی جدید سایت «س») جایگزین می‌کند.
اینترنت ملی چیست؟
پیش از هر چیز بهتر است به تعریف «اینترنت ملی» بپردازیم. اینترنت ملی که با نام‌های دیگری چون اینترانت ملی و شبکه‌ی ملی اطلاعات هم شناخته می‌شود، طرحی است برای ایجاد یک شبکه داخل کشور ایران. در این شبکه همه‌ی درخواست‌ها و پاسخ‌ها در داخل ایران مسیریابی می‌شوند و در حالت ایده‌آل به صورت شبکه‌ای مستقل از اینترنت جهانی کار می‌کند.
حالا می‌خواهیم مثال قبلی را برای اینترنت ملی توسعه دهیم:
شبکه‌ای از سوپرمارکت‌ها (ISPها یا سرویس‌دهنده‌ها) را در سطح کشور در نظر بگیرید که تامین‌کننده‌ی مواد (محتوای وب) مورد نیاز مردم هستند. این که شما بتوانید هویج (سایت خبری «س») مورد نیاز خود را از جایی جز این سوپرمارکت‌ها بخرید، امکان‌پذیر نیست. یعنی هیچ بقالی کوچکی برای خرید وجود ندارد یا شما نمی‌توانید مستقیما از هیچ کشاورزی هویج بخرید. به عبارت دیگر حکومت همه راه‌های ورود مواد مورد نیاز شما از جمله هویج (سایت خبری «س») را در کنترل خود دارد و اگر صلاح بداند جلوی ورود هر گونه هویج را به این شبکه می‌گیرد (اینترنت را فیلتر می‌کند).
در چنین حالتی شما برای خرید هویج باید به بازار سیاه مراجعه کنید و از مبادی ورود قاچاق هویج تهیه کنید (فیلترشکن). این وضعیت می‌تواند برای شما خطرناک باشد برای این که باید خودتان مبادی ورود قاچاقی (فیلترشکن) را پیدا کنید و از طرفی ممکن است هویج مسموم یا خراب (بدافزار) نصیب‌تان شود.
ایجاد یک شبکه‌ی تبادل اطلاعات در داخل کشور در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته اجرا می‌شود. در چنین بستری، اطلاعاتِ حساس جدا از اینترنت جهانی رد و بدل می‌شوند و می‌توانند در صورت قطعی اینترنت یا مشکلات امنیتی، ساختارهای ضروری و مهم کشور را هم‌چنان سرپا نگه دارند.
اما یک اینترنت ملی در حکومت‌های انحصارگرا به ابزار سانسور و ممانعت از آزادی بیان تبدیل می‌شود. چرا که چنین حکومت‌هایی خواهند توانست ارتباطِ کاربران داخل کشور را با اینترنت قطع کنند و اجازه ندهند اطلاعات و اخبار به داخل کشور منتقل شده یا از آن خارج شود. به عبارت دیگر این حکومت‌ها از شبکه‌ی ملی اینترنت برای کنترل کاربران، ورود به حریم خصوصی و سانسور و سرکوب بیشتر استفاده می‌کنند.
مرورگر سِنو (CENO) چه گره‌ای از مشکلات شما را می‌گشاید؟
برای درک بهتر باید به همان مثال بالا مراجعه کنیم. این بار یک میدان تره‌بار تعاونی را در نظر بگیرید. معامله بین غرفه‌های این میدان تره‌بار (سِنومارکت) به صورت پایاپای است. هر غرفه مواد موجود در انبار خود را به رایگان در اختیار غرفه‌های دیگر می‌گذارد.
شما به عنوان خریدار (کاربر) به نزدیک‌ترین غرفه (سِنومارکت) مراجعه می‌کنید تا هویج (سایت خبری «س») را تهیه کنید. اگر غرفه‌ی مورد نظر هویج داشت آن را به شما می‌دهد. اگر در انبار این غرفه هویج موجود نبود، آن را از غرفه‌ی دیگری گرفته و در اختیارتان می‌گذارد. اگر هیچ‌یک از غرفه‌های این میدان هویج نداشتند، غرفه‌ی مورد نظر آن را از یک تهیه‌کننده‌ی عمده‌ی مواد غذایی مورد اعتماد (Ouinet injector) تقاضا می‌کند. این تهیه‌کننده هویج را از طریق راهی امن از کشاورز (سرور وب‌سایت «س») گرفته و به غرفه‌دار تحویل می‌دهد. به این شکل هر خریداری که در میدان تره‌بار از هر غرفه‌ای تقاضای هویج کند، حالا می‌تواند آن را تهیه کند.
با این حساب شبکه‌ی سِنو (CENO) می‌تواند راه حلی برای عبور از فیلتر باشد. نرم‌افزارهای نصب‌شده روی داستگاه‌های اندروید، شبکه‌ای تشکیل می‌دهند که می‌تواند وب‌سایت‌های مورد نیاز را که فیلتر شده‌اند در حافظه‌ی جمعی داشته باشد. .کافی است نسخه‌ی به‌روزشده‌ی وب‌سایت‌های مورد نظر یک بار وارد چنین شبکه‌ای شود. تکثیر آخرین نسخه در این شبکه باعث خواهد شد که کاربران بدون پرداخت هزینه‌ی پهنای باند خارجی، که در کشورهایی مثل ایران گران‌تر از پهنای باند داخلی است، به وب‌سایت‌های فیلتر شده دسترسی داشته باشند.
چرا سِنو (CENO) برای ایرانیان مفید است؟
- دسترسی: به شبکه‌ی داخلی متصل است.
- در دسترس: باعث دسترسی به سایت‌های فیلتر شده می‌شود حتی اگر ارتباط شبکه‌ی داخلی با خارج از کشور قطع شود.
- اعتماد: همه می‌توانند در اشاعه شبکه و محتوا مشارکت کنند. ارتباط میان URL و محتوا توسط تزریق‌کننده‌ی مطمئن، اعتبارسنجی می‌شود.
- امنیت: گره‌های تزریق‌کننده‌ی محتوا به شبکه، به صورت رمزنگاری تأیید می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که محتوای درخواست‌شده‌ی کاربر، همان محتوایی است که دریافت می‌کند.
- کاهش هزینه‌ها: با مسیریابی هدفمند ترافیک خود در شبکه ملی، می‌توانید در استفاده از پهنای باند صرفه جویی کنید.