اقلیتهای جنسی و جنسیتی دارای معلولیت و مشکلات پیش روی آنان
عموما افراد به دلیل تفاوتهای خود با اکثریت جامعه مورد تبعیض قرار گرفته یا حتی از امتیازاتی به ظاهر پیش پا افتاده محروم میشوند. یکی از نمونههای ساده افراد چپ دست و کسانی با عدم توانایی تولید رنگدانه ملانین (آلبینیسم) هستند که تا گذشتهای نه چندان دور به دلیل تفاوتهایشان حتی مورد خشونت قرار میگرفتند. شهروندان دارای معلولیت نیز از این تبعیضها مصون نماندهاند. ساختار مهندسی شهری در ایران برای دسترسی این افراد تسهیل نشده است. حتی گاهی برای رفت و آمد در خیابان، استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی و تحصیل با مانع مواجه هستند.
حال آنکه بر اساس برآورد سازمان بهداشت جهانی حدود پانزده درصد از جمعیت جهان را افراد دارای معلولیتهای جسمی، ذهنی، روانی و اجتماعی تشکیل میدهند. اين افراد با وجود محدوديتهای مضاعف نسبت به ديگر گروهها و اقليتهای جامعه، در نظام سياستگذاري و برنامهريزی کمتر لحاظ شدهاند و مصائب و مشکلات آنها به خوبي شناسايي نشده است.
افراد دارای معلولیت نیز همچون سایرین میتوانند متعلق به اقلیتهای نژادی، دینی و جنسی و جنسیتی باشند. شهروندان الجیبیتی دارای معلولیت به دلیل ستم مضاعف مشکلات دوچندانی را تجربه میکنند. دیدگاه افراد جامعه نسبت به اقلیتهای جنسی و جنسیتی و در کنار آن برخورد ترحمآمیز یا گاها تحقیرآمیز با افراد داری معلولیت از دغدغههای این گروه است. این افراد به دلیل هویت جنسی و جنسیتی خود نه تنها از هیچ حمایت قانونی برخوردار نیستند بلکه همجنسگراستیزی، دوجنسگراستیزی و ترنسستیزی در سطح اجتماعی و دولتی آنان را در معرض خشونت و تبعیض مضاعف قرار میدهد. این برخوردها برخی را خانهنشین کرده و از استقلال اجتماعی و اقتصادی و یافتن شغل محروم شدهاند.
نبود شرایط کاری و عدم مناسبسازی اماکن کسب و کار، افراد دارای معلولیت را وارد چرخه فقر و محرومیت میکند. اما در این زمینه نیز دورکاری و تکنولوژی و پیشرفتهای فناوری به یاری آمده است تا افراد دارای اختلالات بینایی، گفتاری و حرکتی از حضور در عرصه اجتماعی محروم نمانند.
افراد کمشنوا و ناشنوا میتوانند با استفاده از نرم افزار «Live Transcribe» با دیگران ارتباط برقرار کنند. این برنامه به کمک رایانش ابری و فناوری تبدیل صدا به تصویر، مکالمات را بر روی نمایشگر گوشی نمایش میدهد. این برنامه Live Transcribe بیش از ۷۰ زبان را شناسایی کرده و کاربردی کاملا دو طرفه دارد. علاوه بر این، نرم افزار مذکور دارایی یک تقویت کننده قابل تنظیم صداست که به افراد کم شنوا کمک میکند از تلفنهای خود به عنوان یک سمعک با فناوری بالا استفاده کنند. یکی دیگر از برنامههای مفیدی که می تواند به افراد نابینا و کمبینا کمک کند برنامه «Be My Eyes» است. این برنامه با کمک نیروی داوطلب کار میکند. به این صورت که فرد نابینا یا کمبینایی که نیاز به کمک دارد، در این برنامه نیازش را اعلام کرده و داوطلبان بدون مشکل بینایی اعلانی دریافت میکنند. سپس داوطلبان از طریق اتصال ویدیویی به افراد نابینا کمک میکنند. روشن است که با همه گیر شدن این برنامه و استفاده و عضویت هر چه بیشتر افراد فارسی زبان، کارایی این برنامه نیز برای آنان افزایش پیدا میکند.
تلفن هوشمند ابزاری است که برای راهاندازی و استفاده وابسته به لمس صفحه نمایش است، اما برای کسانی که در اندامهای فوقانی خود دچار معلولیت هستند و به سختی از دست و انگشتان خود استفاده میکنند، این محدودیت میتواند مشکل آفرین باشد. به همین جهت سامسونگ الکترونیکس ابزاری با نام «Dowell» طراحی کرده که برای کاربران دارای معلولیت، امکان کنترل تلفن هوشمند را با استفاده از دستگاههای کامپیوتری کمکی موجود فراهم میکند. گرچه به دلیل محدودیتهای موجود در کشور ایران، خریداری آن نیز میتواند دشوار باشد.
از دیگر مشکلات این گروه اقلیت، عدم پیش بینی و نبود بسترهای مناسب برای تسهیل برقراری رابطه عاطفی این شهروندان است. افراد الجیبیتیکیو در بسیاری از جمع های حضوری یا اینترنتی با یکدیگر آشنا میشوند اما حضور افراد دارای معلولیت در چنین جمعهای نیز به دلیل محدودیتهایی که پیشتر به آن اشاره شد، کم رنگ است و متاسفانه کمتر توسط اطرافیان مورد پذیرش قرار میگیرند.
این امر بر وضعیت سلامت روان نیز تاثیرگذار بوده و اقلیتهای جنسی و جنسیتی دارای معلولیت را بیش از سایرین در معرض آسیب قرار میدهد. همچنین این افراد در مواجه با خشونت خانگی آسیبپذیرتر هستند. ما در این خصوص پیشتر در مقالهای با عنوان «تمایل به خودکشی در جوامع تحت ستم و نحوه جلوگیری از آن» به معرفی اپلیکیشن ترنج، با هدف آموزش و حمایت از قربانیان خشونت پرداخته بودیم. همچنین کاربران اگر به زبان انگلیسی تسلط کافی دارند، میتوانند با نصب و استفاده از برنامه فلو در شناسایی و رهایی از افسردگی از آن بهره بگیرند. موارد ذکر شده تنها ابزارهایی برای تسهیل موانع موجود است، با این حال عضویت در یک گروه حامی و بهره بردن از پشتیبانی دوستان میتواند تاثیری دوچندان داشته باشد.