ردپای دیجیتال چیست و چه اهمیتی دارد؟

فعالیت‌های آنلاین شما از جمله وب‌گردی، به اشتراک‌گذاری در شبکه‌های اجتماعی، خرید آنلاین و… به شکل‌گیری دنباله‌ای از داده ها (Data trails) از طرف شما کمک می‌کند. دنباله داده‌ها تصویر دقیقی از اینکه چه کسی هستید و چه چیزی را دوست دارید نشان می‌دهد. این داده‌ها ارزشمند هستند و برخی سرویس‌ها از آن برای نمایش تبلیغات و کسب درآمد استفاده می‌کنند.

گاهی اوقات یک ردپای دیجیتال بدون آنکه از وقوع آن آگاه باشید، از شما به‌جا می‌ماند، که در اصطلاح به آن ردپای دیجیتال غیرفعال (passive digital footprint) گفته می‌شود. برای مثال: یک وب‌سایت‌ می‌تواند میزان دفعات بازدید، آی‌پی، موقعیت جغرافیایی و سیستم عامل شما را شناسایی کند یا یک اپلیکیشن بدون اطلاع، داده‌های شما را جمع‌آوری کند. نمونه‌ دیگر از ردپای غیرفعال در شبکه‌های اجتماعی است که از لایک‌ها، اشتراک‌گذاری‌ها و نظرات شما برای شناسایی بهتر و هدف قرار دادن شما با محتوای خاص استفاده می‌کنند.

گاهی اوقات اما شما آگاهانه و با خواست خود اطلاعاتی را منتشر می‌کنید که تصویر واضحی از شما ارائه می‌دهد. برای مثال شما در لینکدین و اینستاگرام و توییتر، حساب های کاربری عمومی دارید و به فعالیت در شبکه‌های اجتماعی می‌پردازید. یک شخص با دیدن حساب لینکدین شما می‌تواند از سوابق شغلی ، علاقه‌ها و حتی محل کار شما آگاه شود. با مشاهده توییتر و اینستاگرام شما نیز می‌تواند از عقاید، دوستان و حتی مکان های مورد علاقه و غذاهای مورد پسند شما مطلع شود. به جا گذاشتن ردپای دیجیتال با انتشار اطلاعات توسط شما در فضای آنلاین در اصطلاح ردپای دیجیتال فعال (Active digital footprints) گفته می‌شود.

دلایل اهمیت ردپای دیجیتال

• تقریبا دائمی هستند و صاحب داده کنترل کمی بر نحوه استفاده دیگران از آن دارد.
• در عصر ارتباطات آنلاین، یک ردپای دیجیتال می‌تواند تعیین کننده شهرت و اعتبار یک نفر باشد.
• مجرمان سایبری میتوانند از ردپای دیجیتال شما سوء استفاده کنند و از آن برای اهدافی مانند فیشینگ یا ایجاد هویت‌های جعلی بر اساس داده‌های شما استفاده کنند.

راه های حذف ردپای دیجیتال

از موتورهای جستجو برای بررسی ردپای دیجیتال خود استفاده کنید: نام خود را در موتورهای جستجو وارد کنید. با بررسی نتایج موتور جستجو می‌توانید اطلاعاتی را که در دسترس عموم است، بیابید. سپس می‌توانید با مسئولان سایت تماس بگیرید تا ببینید آیا حذف اطلاعات شما امکان پذیر است یا خیر. راه اندازی Google Alerts یکی از راه‌های زیر نظر گرفتن نام شماست.

منابع حاوی اطلاعات شخصی را کاهش دهید: برای مثال در یک وب‌سایت کاریابی یا سرویس خرید و فروش کالا، شماره تلفن و اطلاعاتی برای برقراری ارتباط به اشتراک گذاشته‌اید. بعد از محقق شدن خواسته‌تان اقدام به حذف اطلاعات خود کنید.

حساب های آنلاین قدیمی را حذف کنید: با ایجاد هر حساب کاربری در شبکه‌های اجتماعی و یک وب سایت خاص، مقداری از اطلاعات خود رابه‌جا گذاشته‌اید. برای کاهش ردپای مجازی، ردیابی و حذف همه حساب های قدیمی و بلااستفاده امری ضروری است. برخی از خدمات اختصاصی وجود دارند که با اسکن ایمیل‌های شما، حساب‌های قدیمی شما را جستجو و حذف می کنند. اما مشخص نیست که آن‌ها از داده‌های شما چه استفاده‌ای می‌کنند. یکی از مشهورترین این سرویس ها، سرویس لغو اشتراک Unroll.Me است که در سال ۲۰۱۷ مشخص شد، داده‌های دریافتی از کاربران را به فروش می‌رسانده است.

نکات مهم برای مدیریت ردپای دیجیتال

• تنظیمات تعیین موقعیت مکانی را در دستگاه‌های خود خاموش کنید و فقط در صورت لزوم از آن‌ها استفاده کنید.
• آدرس ایمیل جداگانه برای کار و فعالیت‌های شخصی داشته باشید.
• تنظیمات حریم خصوصی خود را در شبکه‌های اجتماعی افزایش دهید تا تعداد افرادی که می‌توانند به اطلاعات شما دسترسی پیدا کنند، محدود شوند.
• قبل از نصب هر نرم افزار از میزان امنیت آن و سطح دسترسی به اطلاعات دستگاه مطلع شوید.