هر آنچه باید درباره دیپ فیک بدانیم؛ ماجرای دیپ‌ فیک و پسر هلندی!

در ساخت دیپ فیک با استفاده از هوش مصنوعی پیشرفته داده‌های مربوط به حرکات فیزیکی، ویژگی‌های صورت و حتی صدا جمع‌آوری می‌شود و آن‌ها از طریق یک الگوریتم رمزنگاری هوش مصنوعی یا GAN که یک کلاس یادگیری ماشین است، پردازش می‌شود تا تصاویر سمعی و بصری جعلی اما واقعی ایجاد شود.

دیپ فیک می‌تواند کاربردهای مفید بسیاری داشته باشد. در ادامه درباره نقش دیپ‌فیک در پیدا کردن قاتل پسر نوجوان هلندی توضیح می‌دهیم. اما مشکل اصلی این است که اکثر دیپ فیک‌ها اهداف مخرب دارند و نگران‌کننده‌تر اینکه با ساده شدن فناوری‌های ساخت دیپ فیک، تعداد تخلفات هر روز بیشتر می‌شود.

از طرف دیگر برای اغلب افراد تشخیص جعلی بودن یک ویدیو چندان ساده نیست. سال گذشته محققان موسسه RAND در یک بررسی نشان دادند که شناسایی دیپ‌فیک‌ها چقدر دشوار است! آن‌ها مجموعه‌ای از ویدئوها را به بیش از سه هزار شرکت‌کننده نشان دادند و از آن‌ها خواستند موارد دست‌کاری شده را شناسایی کنند.

این گروه بیش از یک سوم موارد را اشتباه تشخیص دادند. حتی یک مجموعه شرکت‌کنندگان که در حال تحصیل در زمینه یادگیری ماشین بودند، بیش از ۲۰ درصد مواقع در تشخیص دیپ فیک اشتباه کردند. به همین دلیل این روزها شناخت نشانه‌ها و ابزارهای تشخیص دیپ فیک مهم و چه بسا ضروری است.

تار بودن بخشی از تصویر، وجود پیکسل در صورت به ویژه در اطراف دهان و چشم‌ها، ناهماهنگی نور، همگام نبودن صدا و پلک زدن‌ نامنظم از نشانه‌های دیپ فیک بودن است. اکثر دیپ فیک‌ها با جایگزین کردن صورت ساخته می‌شوند. بنابراین یکی از راه‌های تشخیص، توجه به هماهنگی‌ و تناسب حالات بدن و صورت است.

توجه به پلک زدن مهم است. چرا که معمولا فاصله پلک زدن در دیپ‌ فیک خیلی بیشتر از حالت طبیعی است. فناوری تولید دیپ فیک هنوز در بازتولید حرکات زبان، دندان‌ها و حفره دهان در موقع صحبت کردن بی‌نقص نیست. بنابراین تاری حفره دهان یک نشانه برای جعلی بودن ویدیو است.

در ایران که مطالب آموزشی فارسی پیرامون دیپ فیک کم است و سیاست غربال‌گری مشخصی هم برای مقابله با ویدیوهای جعلی وجود ندارد، سواستفاده از هوش مصنوعی می‌تواند مشکلات بیشتری ایجاد کند.

اما با در نظر گرفتن نشانه‌های ذکر شده و همچنین کمک گرفتن از سرویس‌های تشخیص دیپ‌ فیک تا حد زیادی می‌توان دیپ فیک‌ها را تشخیص داد. سرویس‌های Microsoft Video Authenticator و Sensity از جمله ابزارهای تشخیص دیپ‌ فیک هستند.

اما از کاربردهای مفید دیپ‌ فیک هم بگوییم! سال ۲۰۰۳ یک پسر نوجوان هلندی در ایستگاه متروی روتردام هلند به ضرب گلوله کشته شد. پلیس هلند سال‌ها به دنبال کشف سرنخ قتل بود و در نهایت سال گذشته پلیس تصمیم گرفت با ساخت یک ویدیوی دیپ فیک از مردم بخواهد به حل این ماجرا کمک کنند.

در این ویدیو دیپ فیک مقتول در یک زمین فوتبال توپ را برمی‌دارد، به سمت دوربین حرکت می‌کند و از مردم خواسته می‌شود تا برای حل این جنایت کمک کنند. سخنگوی پلیس روتردام تنها یک روز پس از انتشار ویدئوی دیپ‌فیک گفت: ما ده‌ها سرنخ دریافت کرده‌ایم که بسیار مثبت است.