آی‌پی‌اف‌اس (IPFS) چیست؟
جهت آشنایی شما با سیستم‌های همتا به همتا (Peer to Peer) تصمیم گرفتیم تا مفاهیم مرتبط با این سیستم را در نوشته‌هایی مجزا به صورت ساده توضیح دهیم. در این نوشته نیز به مفهوم آی‌پی‌اف‌اس (IPFS) می‌پردازیم.
جهت آشنایی شما با سیستم‌های همتا به همتا (Peer to Peer) تصمیم گرفتیم تا مفاهیم مرتبط با این سیستم را در نوشته‌هایی مجزا به صورت ساده توضیح دهیم.
در اولین نوشته از مجموعه‌ی این مقالات مفهوم Caching، در نوشته‌ی دوم درباره‌ی مفهوم هَش (Hash) یا الگوریتم درهم‌ساز و کاربرد آن توضیح دادیم. در این نوشته نیز به مفهوم آی‌پی‌اف‌اس (IPFS) می‌پردازیم.
۳. آی‌پی‌اف‌اس (IPFS) چیست؟
آی‌پی‌اف‌اس (IPFS) یک پروتکل توزیع شده‌ی ابررسانه‌ای است. به پروتکل‌هایی مانند HTTP که به منظور رد و بدل اطلاعات و فایل‌ها میان سرویس‌دهنده‌ها (سِرورها) و سرویس‌گیرنده‌ها - عموما در اینترنت - ایجاد شده‌اند پروتکل‌های ابررسانه‌ای می‌گویند. در پروتکل‌های ابررسانه‌ای، شما برای بازدید یک سایت باید فایل‌هایی که شامل محتویات آن سایت هستند را پیدا کرده و روی دستگاه خود بارگیری کنید و سپس فایل‌ها را به شکلِ فرمت‌های قابل فهم روی صفحه‌ی مانیتور ببینید. عموما این کار توسط مرورگرها انجام می‌شود.
سیستم‌های متمرکز و سیستم‌های توزیع شده
آی‌پی‌اف‌اس برخلاف HTTP (که پروتکلی متمرکز است) پروتکلی توزیع شده است. در پروتکلِ HTTP یک سِرور مرکزی وجود دارد که تمامی فایل‌ها و اطلاعات مربوط به آن سایت را توزیع و پشتیبانی می‌کند. این سیستم همان‌طور که پیش‌تر توضیح دادیم قابلیتِ گسترش و پشتیبانی محدودی دارد و در دنیای امروز و با توجه به تعدد کاربرانِ اینترنت محبوبیت خود را از دست می‌دهد. به طور مثال اگر در سیستمِ متمرکز زیر سِرور اصلی به دلیلی از کار بی‌افتد کل سایت از کار افتاده و کاربران قابلیت دسترسی به محتوای سایت را از دست می‌دهند.
یکی از راه حل‌های پیشنهاد شده برای جلوگیری از وقوع این مسئله، استفاده از سیستم‌های توزیع شده است. در این نوع سیستم‌ها، محتوای سایت‌ها روی سِرورهای مختلف در نقاط مختلف دنیا قرار دارند و محتوا دیگر وابسته به یک سِرور یا چند سِرور خاص نیست. سیستم همتا به همتا (Peer to Peer) نیز از همین نوع است که آی‌پی‌اف‌اس بر مبنای آن ساخته شده است. کاربر در این نوع سیستم می‌تواند اطلاعات را از سِرور یا از کاربران دیگر که اطلاعات را در اختیار دارند بگیرد. در این حالت اطلاعات محدود به سِرورهای خاص اینترنتی نیست و هر دستگاهی می‌تواند نقش سرویس‌دهنده را بازی کند و محتوا را در اختیار سرویس‌گیرنده‌های دیگر قرار بدهد.
سرعت انتقال اطلاعات
با استفاده از آی‌پی‌اف‌اس (IPFS) و به طور کلی شبکه‌های همتا به همتا (Peer to Peer) سرعتِ انتقال داده افزایش پیدا می‌کند. به این صورت که کاربران قابلیتِ دریافت فایل را از کاربران دیگر و دیگر دستگاه‌های شبکه -که فایل را قبل‌تر دریافت کرده‌اند- دارند. این در مقایسه با شبکه‌های سنتی سرویس‌دهنده - سرویس گیرنده که کاربران در آن‌ها فقط قادر به دریافتِ فایل از سِرور هستند بسیار متفاوت است. در اینجا عواملی چون نسبتِ فاصله‌ی کاربر با سِرور و مقدارِ شلوغ بودن شبکه سهم به سزایی در سرعت وبگردی شما دارند. برای توضیح بیشتر دراین‌باره به مجموعه مقاله‌های سرعت اینترنت مراجعه کنید.
همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد دسترسی به فایل‌ها به دلیل وجود چندین نسخه‌ی کپی در نقاطِ مختلف شبکه مطمئن‌تر خواهد بود و بسته به تعداد کاربران، بارِ سِرور را به مقدار زیادی کاهش می‌دهد.
آی‌پی‌اف‌اس (IPFS) با بهره‌گیری از خصوصیاتِ شبکه‌های همتا به همتا و تسهیلِ دسترسی به محتوا و فایل‌های مختلف روی این شبکه‌ها و همین‌طور ساده کردن استفاده‌ی کاربران از این شبکه، تکنولوژی اینترنت غیر متمرکز را به سمت همه‌گیر شدن سوق داده است. در کنار آی‌پی‌اف‌اس، تکنولوژی و نرم‌افزارهای دیگری مثل بیت تورنت (BitTorrent), زیرونت (ZeroNet) و … نیز در این زمینه فعالیت می‌کنند که تفاوت‌های جزئی در نوع توسعه، نوع استفاده و نوع کاربری دارند.
توجه: این نوشته با نوشته‌های بعدی تکمیل خواهد شد.
بخش اول این مجموعه نوشته با عنوان «تعریف Caching و فرآیند آن» را در اینجا بخوانید.
بخش دوم این مجموعه نوشته با عنوان «هَش (Hash) یا الگوریتم درهم‌ساز چیست و چگونه استفاده می‌شود؟» را در اینجا بخوانید.
بخش چهارم این مجموعه نوشته با عنوان «خاصیت تغییر ناپذیری چیست؟» را در اینجا بخوانید.
پیشنهاد‌ها و انتقادات خود را از طریق شبکه‌های اجتماعی پس‌کوچه با ما در میان بگذارید.
❤️ تیم پس‌کوچه